ƠN CHỈ TRÍCH, PHÊ PHÁN

Ơn Chỉ Trích, Phê Phán

“Nguyện người công bình đánh tôi, ấy là ơn; Nguyện người sửa dạy tôi, ấy khác nào dầu trên đầu, đầu tôi sẽ không từ chối. Vì dẫu trong khi chúng nó làm ác, tôi sẽ cứ cầu nguyện” — Thi thiên 141:5

Chỉ trích, phê phán không phải là điều mà mọi người muốn nghe, ngay cả khi có cụm từ "xây dựng" đi trước nó. Có người nói rằng hầu hết người ta đều thích bị thiệt hại bởi lời khen ngợi hơn là được cứu bởi những lời chỉ trích, phê phán. Chỉ trích, phê phán có tính xây dựng là có ích cho một người theo cùng một cách như thuốc đắng dã tật vậy. Tuy nhiên, hầu hết mọi người đều thích nghe lời khen ngợi mặc dù, như uống soda hoặc ăn kẹo quá nhiều thực sự có thể gây hại cho họ.

Kinh Talmud, truyền khẫu xưa của Do Thái giáo, ghi lại cuộc trò chuyện giữa các bậc thánh hiền Do Thái về chủ đề này. Một vị nói: "Tôi rất đỗi ngạc nhiên nếu bất cứ ai trong thế hệ này có thể đưa ra lời quở trách. Bạn bảo người kia lấy gốc cây ra khỏi miệng của họ, và họ sẽ bảo bạn hãy rút tấm ván ra khỏi hai con mắt của bạn".

Nói cách khác, nếu bạn chỉ ra thói xấu nơi một người, họ sẽ chỉ ra một thói xấu thậm chí còn lớn hơn nữa ở nơi bạn. Thay vì chấp nhận sự chỉ trích, phê phán rồi tấn tới từ đó, thay vì thế người ta sẽ xây cái bàn lại và chỉ ra những thiếu sót của người khác. Khi ấy đây là sự thật, và bây giờ cũng là sự thật.

Kế đó, vị khác nói: "Tôi sẽ ngạc nhiên lắm nếu có ai trong thế hệ này biết cách thức để chỉ trích, phê phán". Vị thánh hiền này cho rằng lý do người ta chịu chỉ trích, phê phán nặng nề là vì không có ai biết cách đưa ra lời chỉ trích phê phán sao cho đúng. Chỉ trích, phê phán cần phải được đưa ra với tình yêu thương và sự nhẹ nhàng, chớ không đưa ra vì ghét bỏ và khó chịu.

Vị thánh hiền thứ ba đáp: "Tôi thề rằng khi Akiva và tôi là ở trước mặt Rabi Gamliel, tôi sẽ tố cáo ông ấy, nhưng ông ấy thậm chí tỏ ra cho tôi nhiều tình yêu thương, như có chép rằng: 'Chớ trách kẻ nhạo báng, e nó ghét con; Hãy trách người khôn ngoan, thì người sẽ yêu mến con" (Châm Ngôn 9:8).

Vị thánh hiền này tin rằng sự chỉ trích, phê phán được đón nhận thể nào đều nương vào người lãnh hội. Nếu người ta không nặng nề về cuộc sống, người ấy [nam hay nữ] sẽ ghét bị chỉ trích vô luận cách thức nào mà sự ấy đưa ra. Tuy nhiên, người nào khôn ngoan và nhìn biết chúng chỉ có ích từ việc tiếp thu để sống tốt hơn, họ sẽ tiếp nhận sự chỉ trích, phê phán với thái độ biết ơn.

Trong Thi thiên 141, Vua David đã cầu nguyện rằng ông sẽ là một người như vầy: “Nguyện người công bình đánh tôi, ấy là ơn; Nguyện người sửa dạy tôi, ấy khác nào dầu trên đầu, đầu tôi sẽ không từ chối. Vì dẫu trong khi chúng nó làm ác, tôi sẽ cứ cầu nguyện”. David đã rộng mở đối với sự chỉ trích, phê phán rồi mời mọc sự quở trách vì ông biết rõ rằng nó sẽ làm cho ông sống tốt đẹp hơn. Đối với David, chỉ trích, phê phán là sự tử tế.

Đúng là không dễ chịu bao giờ khi nghe sự chỉ trích, phê phán. Ngay cả David, ông đã chào đón nó, đã sánh sự chỉ trích, phê phán với một "cuộc tấn công", một cú đấm. Tuy nhiên, chúng ta có thể học cách đánh giá sự chỉ trích, phê phán mang tính xây dựng rồi ân cần tiếp nhận nó khi chúng ta nhận ra rằng thực sự đây là một ơn khiến cho chúng ta sống tốt đẹp hơn. Khi chúng ta có thể tiếp nhận sự chỉ trích, phê phán gay gắt nhất, cuối cùng chúng ta sẽ xứng đáng được khen ngợi nhiều nhất.