CÒN NẾU KHÔNG PHẢI BÂY GIỜ, THÌ KHI NÀO?

Còn nếu không phải là bây giờ, thì khi nào?

“Ru-bên trở lại hố; nầy Giô-sép đâu mất rồi; bèn xé áo mình, trở lại nơi các em mình mà rằng: Ôi! đứa trẻ đâu mất rồi! còn tôi, sẽ đi đâu” — Sáng thế ký 37:29–30

Không nên, không thể, sẽ không — ba cụm từ thảm hại nhất trong đời sống của chúng ta. Đấy là loại cụm từ khao khát một cơ hội khác, loại từ nói tới tiếc nuối. Đấy là những cụm từ đến quá trễ hay tránh né không có mặt.

Trong phần đọc Ngũ kinh tuần nầy, có nhiều thứ trong bi kịch. Giôsép, rõ ràng là con cưng của Giacốp, mấy người anh của ông nhận biết ông đã nghĩ về bản thân mình theo cách kiêu kỳ. Ông có tự phụ hay không hoặc chỉ tỏ ra sự thực về các điềm chiêm bao mang tính tiên tri mà ông đã có, Giôsép nhất định đã đến với mười người anh của mình cách ngạo mạn. Đối với họ, dường như Giôsép là một mối đe doạ, rồi vì vậy họ quyết định loại bỏ ông.

Nhưng bằng cách nào mới được chứ? Họ quyết định rằng giết Giôsép là giải pháp dễ dàng và chắc chắn nhứt. Họ toan tính che đậy vụ giết người bằng cách nói cho cha họ biết rằng Giôsép đã bị một con thú hoang vồ mất rồi. Rubên, là anh cả, vốn biết rõ việc giết em mình – vô luận Giôsép biến mất như thế nào đi nữa – là sai. Đồng thời, Rubên không dám chắc rằng ông không thể bác bỏ những gì các em mình đã định rồi. Vì vậy ông mới đề nghị rằng họ bỏ Giôsép xuống một cái hố sâu rồi để cho Giôsép chết theo cách tự nhiên, trong khi ông kín đáo quay trở lại giải cứu Giôsép sau, ông tính như thế.

Mấy người em kia đồng ý, song chương trình tiến hành khác đi khi Giuđa, người anh thứ tư, đã thuyết phục mấy người kia nên bán Giôsép đi thay vì để cho Giôsép gục chết. Rubên không hay biết gì về sự thay đổi của chương trình. Vì vậy, khi ông trở lại cái hố sâu đó rồi thấy nó trống trơn, ông hoàn toàn quẫn trí, ông nghĩ là Giôsép đã chết. Ông xé áo mình trong buồn rầu rồi kêu la: “Ôi! Đứa trẻ đâu mất rồi!” Lỗi lầm và tiếc nuối phủ lút ông – tại sao ông không cứu Giôsép sớm hơn? Tại sao ông chậm tay quá vậy? Ông gào lên: “Còn tôi, sẽ đi đâu?”

Mấy ngàn năm sau, Hillel xứ Elder đưa ra một câu lãng tránh tình trạng sầu thảm của Rubên. Ông nói: “Nếu tôi không làm gì được, ai sẽ giúp tôi chứ? Và nếu tôi chỉ biết có mình thôi, thì tôi là gì đây? Còn nếu không phải là bây giờ, thì khi nào?” Hillel cảnh cáo chúng ta phải dứt bỏ sự trì hoãn trước khi nó lú đầu ra. Về cơ bản, ông đang nói: “Nếu tôi không làm việc ấy, thì chẳng có ai làm cả. Cứu lấy bản thân và người khác, việc ấy đang nấy cho tôi”.

Nhưng chính lời nói sau cùng của Hillel đã vang lên mạnh mẽ nhất qua nhiều thế kỷ: “Còn nếu không phải là bây giờ, thì khi nào?” Khi Rubên nhận ra sự việc, chẳng có thời điểm nào giống như thì hiện tại. Nếu chúng ta chần chừ, thậm chí trong mấy phút thôi, các cơ hội quí báu sẽ qua đi cho đến đời đời.

Hãy nghe nỗi thống khổ trong khi Rubên kêu la và hãy ấp ủ lời kêu gọi khẫn cấp của Hillel. Cơ hội nào đang mở ra cho chúng ta hôm nay? Thời điểm cho hành động là lúc bây giờ đây.